رنگ : بارزترین ویژگی شیشه

رنگ بارزترین ویژگی شیشه می باشد. این ویژگی شیشه همچنین می تواند جالب ترین و زیباترین ویژگی شیشه نیز باشد. رنگ گاهی به عنوان کاربری شیشه و گاهی به عنوان درجه مطلوبیت شیشه تعریف می شود. در این مقاله به بررسی تاریخچه، شیوه تولید، مواد مورد استفاده در تولید و موارد استفاده شیشه رنگی پرداخته می شود.

دستورالعمل تولید شیشه رنگی

اولین کسانی که در تولید شیشه دست داشتند، کنترلی بر رنگ آن نداشتند. سپس، بر حسب اتفاق و تجربه، تولید کنندگان شیشه دریافتند که با افزودن مواد خاصی بر شیشه مذاب، می توان طیفی از رنگ ها را در محصول نهایی به وجود آورد. همچنین کشف کردند که با افزودن برخی مواد خاص دیگر بر ماده مذاب شیشه، می توان رنگ را از محصول نهایی حذف کرد.

تاریخچه صنعت شیشه

مصریان و ساکنین بین النهرین از جمله متخصصان تولید شیشه رنگی شدند. در قرن هشتم، دانشمند ایرانی به نام ” ابوموسی جابر ابن حیان”، که اغلب با نام ” جابر Geber”  شناخته می شود، ده ها فرمول را جهت تولید شیشه با رنگ های مخصوص ثبت نمود. جابر را به عنوان پدر علم شیمی می شناسند. جابر کشف کرد که اکسید فلزات ماده کلیدی در تولید شیشه رنگی می باشد.

پالت شیشه رنگی

هنگامیکه روش های تولید شیشه رنگی کشف شد، انفجاری از تجربه، آزمون و خطا شروع شد. هدف، کشف موادی بود که رنگ خاصی به شیشه بدهد. اولین تولیدات شیشه ای، فنجان ها، بطری ها و زیورآلات بودند.

مجامع مذهبی از جمله تشکیلات بودند که به صنعتگران اولیه شیشه رنگی انگیزه می دادند. پنجره ها با شیشه های رنگی از محبوبیت زیادی در کلیساها، مساجد و کنیسه ها در هزار سال اخیر برخوردار شدند. هنرمندانی که این پنجره ها را می سازند نیازمند پالت ( جعبه رنگ) کاملی از شیشه های رنگی با رنگ های واقعی می باشند. این جستجو جهت یافتن پالت کامل شیشه رنگی سبب بوجود آمدن شیشه ها با طیف وسیعی از رنگ ها شد.

دوام رنگ شیشه رنگی

بعد از آن، مشکل دیگری به وجود آمد. اغلب شیشه های رنگی مدت زیادی را در مقابل اشعه های خورشید مقاومت نمی کردند و در نتیجه زیبایی شیشه رنگی از بین می رفت. برخی از رنگ ها طی گذشت زمان تیره می شدند و یا تغییر می کردند و برخی به کل محو می شدند.

قرمز، مهمترین رنگ مورد استفاده در شیشه های رنگی، از جمله رنگ هایی بود که به سرعت از بین می رفت. صنعتگران در کشورهای مختلف سعی کردند شیشه قرمز رنگی بسازند که طی سالیانی که در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار می گیرد، رنگ خود را حفظ کند. به صورت اتفاقی، با افزودن مقدار کمی طلا به شیشه، رنگ قرمز پایداری ایجاد شد. این عمل باعث بالا رفتن قیمت شیشه قرمز رنگ شد اما بالاخره شیشه رنگی قرمز مقاوم ساخته شد. حتی امروزه شیشه های قرمز رنگ گران تر از سایر انواع شیشه های رنگی می باشند.

فلزات مورد استفاده در شیشه رنگی

دستورالعمل ساخت شیشه رنگی معمولا همراه با افزودن فلز به شیشه می باشد. این کار معمولا با افزدون مقداری پودر اکسید، سولفید یا سایر ترکیبات فلز با ماده مذاب شیشه همراه است. جدول پایین شامل لیستی از عناصر مورد استفاده در شیشه رنگی و رنگ حاصل از آنها را نشان می دهد. دی اکسید منگنز و نیترات سدیم نیز در این لیست قرار گرفته اند-موادی که برای دکلره ( بی رنگ) کردن ناخالصی های شیشه بکار می روند.